Yazar Cem Güneş, global ısınma sebebiyle Türkiye kıyılarında köpekbalığı ataklarının artabileceğini belirtti.
Cem Güneş’in bugün yayınlanan yazısı:
Türleri azalmasına rağmen kıyılarımızda köpekbalığı saldırısı tehlikesi, iklim değişikliği sonucu suların ısınmasıyla daha da artıyor.
“İKİ DİPLOMAT”
1930’lu yılların başı. İstanbul’un İngiliz Başkonsolosluğu’nda misyonlu iki diplomat bir sandala binip orkinos tutmaya çıktı. Küçüksu Kasrı mevkiinde karşılarına çıkan dev köpekbalığı sandallarını devirdi ve bu iki diplomattan bir daha haber alınamadı.
Marmara -İstanbul Bölgesi’nde bilinen ikinci kayda paha olay 1967 yılında Dr. Güngör Güven’in Tuzla açıklarında yaptığı bir dalış sırasında köpekbalığı saldırısı sonucunda ölmesidir. Hekimin sadece eli bulunabildi ve olayın vuku bulduğu yerde deniz tabanında İnanç’ın anısına bir anıt mezar bulunmaktadır.
“DENİZE GİREN İKİ ASKERİMİZ”
Bir öbür kayıtlı olay 1960 yılında Antalya-Konyaaltı plajında denize giren iki askerimizin köpekbalıklarının akınında ölmesidir.
1970 yılında yeniden Antalya Konyaaltı açıklarında demirli Türk savaş gemisinden denize atlayan bir askerimizi de köpekbalıkları parçalamıştır.
1948 yılında Mersin’de bir dalgıcın da tıpkı biçimde ölmesi var.
Türkiye’de 1881-2019 yılları boyunca köpek balığı taarruz kayıtları var. Bunlar çok detaylı ve açık değil. Denizlerimizde kaybolan insanların sayısı ve bunların ne kadarı köpek balığı saldırısına uğradığı net değil. Evvelden çok varlıklı deniz faunası köpek balıklarını kıyılarımızda yaşatıyormuş!
Ya günümüzde?!
Şimdi 2024 yılındayız ve yeni bir gerçekle yüz yüzeyiz. Global ısınma kendini düzgünce göstermeye başladı. Denizler ısınıyor ve Kızıldeniz Akdeniz’e kontaklı artık. Hiç olmayan değişiklikler var. Yeni bitkiler, balon balıkları, Kuzey Sibirya’da sincaplar, Denizli’de kobra yılanı hadisesi ve daha birçokları… Kara sularımız köpekbalıklarının hayat ortamına daha uygun hale geldi ve çoğaldılar.
“38 ADETİ BİZİM KARA SULARIMIZDA”
Akdeniz genelinde 48 adet köpekbalığı yaşıyor ve bunlardan 38 adeti bizim kara sularımızda mevcut. En çok korkulan beyaz köpekbalığı (Carcharodon carcharias ) da buna dahil. En çok görünenleri Camgöz, Çekiçbaş, büyük beyaz, mako, keler, kum, küt burun ve domuz köpekbalığı.
Bilim insanları genelde birebir konuşuyor, ‘Menüsünde insan yok, rahat olun, tipleri tehlikede, sularımız güvenli’ üzere açıklamalar yapıyor.
Peki dünya tarihinin bilinen en kanlı köpekbalığı saldırısını biliyor muyuz? Bu bilim adamları o olay konusunda ne diyecekler?
II. Dünya savaşı sırasında ABD’ye ilişkin savaş gemisi USS Indianapolis 1945 yılının 30 Temmuz gecesi Filipinler açıklarında bir Japon denizaltısı tarafından torpillenip battı. Denize düşen150 Amerikan deniz askeri köpekbalıkları tarafından parçalandı. Bu olay bilinen en büyük köpekbalığı katliamıdır. Köpekbalığının latifesi yok. Siyah tulumlu dalgıçlara da özel ilgileri var, zira en sevdikleri besin olan aslan balığına benzetiyorlar.
Karadeniz, Marmara ve Ege’de ve bilhassa de Akdeniz kıyılarımızın açıkları köpekbalığı kaynıyor ve bu bir gerçek…
Peki ne yapabiliriz?
Tur tekneleri ve yatlar denize yiyecek hususu atmayı, amatör balıkçılar da balık yemlemeyi bırakacak zira köpekbalığı bu araçları takip edip kıyılara geliyor.
Ayrıca denizin içindeki balık çiftlikleri de köpekbalığı için cazibe oluşturuyor. Etrafları tehlike. En sevdikleri balık orkinos.
“İSPANYOLLARIN KÖPEKBALIĞINA KARŞI ÇÖZÜMÜ”
Daha bu yaz bir bayan turisti kurban veren İspanyollar bu hususa kendilerince bir tahlil getirmiş. Balıkçılara bu hususta göz kırpıp, yeşil ışık yakıyorlar. Turistler için de denizde köpekbalığı safarileri düzenliyorlar. Hem ekonomik gelir getiriyor hem de plajların açıklarındakileri biraz tırpanlayıp plajları koruyorlar.
Köpekbalığı ciğeri kozmetikte, balığın testesteronları da mavi hap üretiminde kullanılıyor, gerisi kedi maması. Ee çupraya, levreğe, trançaya, palamuta kıyılıyor da…
Turizm ülkeleri genelde örtbas taktiği eğilimindedir. Bu anlaşılır bir refleks zira diyelim her yıl yaklaşık 250 turist trafikte ya da öteki kazalarda ömrünü yitirir, bu bir sorun teşkil etmez. Kaydı tutulur ve ilgili ülkenin konsolosluğu ile bahis halledilir. Lakin bunlardan üç tanesi ‘su köpeklerine’ yem olursa bunun medya ayağı ve yankı tesiri büyük olacaktır.
Bu toplumsal ruhsal refleks değişmez. Bu yüzden tehlikeyi kabul edip bir an evvel hususun ciddiyetine nazaran davranmanın vakti geldi.